30 mrt “Putten uit het dorp” (Johan Verspay)

Wie een kuil graaft met een ander, komt een hoop te weten

In het voorjaar van 2022 trokken inwoners van Schijndel eropuit om op onderzoek te gaan naar de geschiedenis van hun eigen dorp. Onder begeleiding van archeologen van gemeenschapsarcheologie project CARE en leden van heemkundekring Schijndel werden op twintig plekken in het dorp heuse proefputten gegraven. Het werd een spannende ontdekkingstocht met verrassende resultaten en nieuwe inzichten.
CARE is een initiatief van Erfgoed Brabant en de Universiteit van Amsterdam, dat erfgoedliefhebbers ondersteunt bij het doen van archeologisch onderzoek naar lokale vraagstukken. De aanpak is laagdrempelig en maakt het mogelijk voor iedereen om mee te doen – jong én oud, met of zonder archeologische voorkennis. Deelnemers voeren het onderzoek zoveel mogelijk zelf uit en doen daarbij al doende ervaring op. Dit gebeurt onder deskundige begeleiding. En dat is belangrijk, want de CARE-opgravingen zijn echte onderzoeken, die nieuwe informatie opleveren over het verleden van de streek.
Maar gemeenschapsarcheologie draait om meer dan kennis alleen. Het brengt mensen samen in een gedeelde nieuwsgierigheid naar de geschiedenis van hun woonplaats. Uit onderzoek blijkt dat het kennen van die geschiedenis – en het gevoel daar deel van uit te maken – bijdraagt aan een sterker gevoel van verbondenheid met de plek waar je woont. En dat is belangrijk voor welzijn en welbevinden.
Tegelijkertijd is archeologie ook een krachtig leermiddel. Het biedt scholieren een prikkelende manier om kennis te maken met de basisbeginselen van onderzoek en weet daarbij de belangstelling voor geschiedenis te wekken. In samenwerking met het Elde College wordt nu volop geëxperimenteerd met praktijkgerichte lesvormen. De spanning van het zoeken, de sensatie van het vinden en de verwondering bij een ontdekking maken archeologie tot een inspirerende ervaring – voor scholieren, amateur-archeologen én andere liefhebbers van lokaal erfgoed.
Zo levert gemeenschapsarcheologie niet alleen kennis op, maar ook betrokkenheid, plezier en verbondenheid – met het verleden, de plek en elkaar.

Over de auteur
Johan Verspay is als post-doc onderzoeker verbonden aan Erfgoed Brabant en de Universiteit van Amsterdam en geeft leiding aan het CARE-project. De ervaringen met burgerparticipatie in archeologie die hij hierbij opdeed bracht hij in in de Uitvoeringsagenda Faro. Daarnaast werkt hij als adviseur voor de afdeling Erfgoed van de gemeente ’s-Hertogenbosch.